Σκοπός του κεφαλαίου είναι η παρουσίαση των διαφόρων τύπων αποβλήτων των πλοίων για τα οποία υπάρχει ανάγκη παράδοσης στις ευκολίες υποδοχής λιμένα, καθώς και μια ποσοτική εκτίμηση των παραγόμενων αποβλήτων.

H κατηγοριοποίηση των αποβλήτων γίνεται σύμφωνα με τη Δ.Σ. MARPOL 73/78.

Η ποσοτική εκτίμηση των παραγομένων αποβλήτων στα πλοία μπορεί να πραγματοποιηθεί με τους εξής τρόπους:

• Με χρήση ποσοτικών στοιχείων από τη λειτουργία των υφιστάμενων ευκολιών υποδοχής όπως ακριβείς ποσότητες διαφόρων τύπων αποβλήτων, αριθμός κάδων, συχνότητα περισυλλογής και πρόβλεψη για την κάλυψη των μελλοντικών αναγκών, όπως αυτές προκύπτουν από τα στοιχεία αυτά.
• Με βάση βιβλιογραφικά στοιχεία παραγωγής αποβλήτων σε διάφορους τύπους πλοίων και στατιστικά στοιχεία του λιμανιού (αρ. αφίξεων, τύπος πλοίων, αριθμός πληρώματος επιβατών, διάρκεια ταξιδιού κλπ).

Στο δεύτερο μέρος του κεφαλαίου παρατίθεται οι σχετικές κατηγορίες αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου πλοίων σε αντιστοιχία με τους κωδικούς του Ευρωπαϊκού καταλόγου αποβλήτων (EKA).

• Πετρελαιοειδή Απόβλητα (Annex I )

Σύμφωνα με το ANNEX I της Δ.Σ.  MARPOL 73/78, ως “oil” ορίζονται τα πετρελαιοειδή σε κάθε μορφή που περιλαμβάνουν αργό πετρέλαιο, μαζούτ, κατάλοιπα και προϊόντα διυλίσεως εκτός από τα πετροχημικά και τα φυτικά και ζωικά έλαια. Ως πετρελαιοειδές μίγμα (oil mixture) ορίζεται μίγμα των ανωτέρω πετρελαιοειδών κάθε περιεκτικότητας.

Τα πετρελαιοειδή απόβλητα των πλοίων, μπορούν να χωριστούν στις παρακάτω κύριες κατηγορίες:

• Σεντινόνερα (Oily bilge water)
• Πετρελαιοειδή κατάλοιπα (Oily residues (sludge))
• Πετρελαιοειδή εκπλύματα δεξαμενών (oil tank washings (slops))
• Ακάθαρτο έρμα (dirty ballast water)
• Υπολείμματα καθαρισμού δεξαμενών (scale & sludge from tank cleaning)
• Απόβλητα Λιπαντικά Έλαια (waste lubricants)

Προκειμένου για την μελέτη – κατηγοριοποίηση των πετρελαιοειδών αποβλήτων πλοίων με σκοπό την παροχή επαρκών ευκολιών υποδοχής λιμένα, κρίνεται σκόπιμο να γίνει κατηγοριοποίηση σε δύο κατηγορίες :

• Πετρελαιοειδή απόβλητα μηχανοστασίου πλοίων, που παράγονται σε κάθε είδος πλοίου και περιλαμβάνουν σεντινόνερα, υπολείμματα καυσίμου, κατάλοιπα καθώς και απόβλητα λιπαντικά έλαια και
• Πετρελαιοειδή απόβλητα δεξαμενοπλοίων, στα οποία περιλαμβάνονται τα κατάλοιπα φορτίου, εκπλύσεις δεξαμενών φορτίου, ακάθαρτο θαλάσσερμα κλπ.

Βάσει της ανωτέρω  κατηγοριοποίησης, ευκολίες υποδοχής της πρώτης κατηγορίας πρέπει να υπάρχουν σε κάθε λιμάνι, ενώ της δεύτερης κατηγορίας μόνο εφόσον προσεγγίζουν.

Μεθοδολογία για την ποσοτική εκτίμηση των πετρελαιοειδών αποβλήτων

Για τον καθορισμό του τύπου της ευκολίας υποδοχής που απαιτείται για ένα συγκεκριμένο λιμάνι, είναι απαραίτητο να υπάρχει μια εκτίμηση τόσο για τα είδη όσο και για τις ποσότητες των πετρελαιοειδών αποβλήτων. Στην περίπτωση των λιμανιών όπου ήδη λειτουργούν ευκολίες υποδοχής πετρελαιοειδών αποβλήτων πλοίων, στατιστικά στοιχεία σχετικά με τους τύπους και τις ποσότητες των παραδιδόμενων αποβλήτων είναι διαθέσιμα τόσο από τους υπεύθυνους των ευκολιών υποδοχής, όσο και από τους κατά τόπους αρμόδιους Φορείς διαχείρισης των λιμένων.

Μια πρώτη εκτίμηση μπορεί να πραγματοποιηθεί με χρήση ορισμένων μεθόδων εκτίμησης των πετρελαιοειδών αποβλήτων πλοίων που αναμένονται σε ένα λιμάνι. Οι εκτιμήσεις αυτές είναι προσεγγιστικές και δεν δίνουν παρά μόνο μία τάξη μεγέθους (order of magnitude) των αναμενόμενων ποσοτήτων, χωρίς να δίνουν την απαιτούμενη ακρίβεια για το σχεδιασμό των ευκολιών υποδοχής.

Οι αρχικές μέθοδοι εκτίμησης βασίζονται σε μέσες τιμές ποσοτήτων αποβλήτων ανάλογα με τον τύπο του πλοίου και άλλα στοιχεία όπως ο εξοπλισμός του, τύπος καυσίμου κλπ.

Πιο συγκεκριμένα:

• Για Δεξαμενόπλοια single-hull, η εκτίμηση για θαλάσσερμα (dirty ballast) είναι 30% του dwt εφόσον ταξιδεύουν με έρμα για λιγότερο από 72 ώρες. Εάν ο χρόνος αυτός είναι μεγαλύτερος των 72 ωρών μπορούν να χρησιμοποιηθούν συστήματα φόρτωσης οροφής (Load On Top – LOT) κι έτσι δεν αναμένεται παράδοση θαλασσέρματος.
• Για Δεξαμενόπλοια SBT (Segregated Ballast Tanks) δεν αναμένεται παράδοση θαλασσέρματος παρά μόνο σε περίπτωση χρήσης πρόσθετου έρματος λόγω κακοκαιρίας (heavy weather ballast). H ποσότητα αυτή μεταβάλλεται αλλά σε καμία περίπτωση δεν υπερβαίνει το 10% του dwt.
• Οι υπόλοιπες εκτιμήσεις για Δεξαμενόπλοια (σε % του dwt) είναι :
• Εκπλύσεις (wash water) 4 – 8 %
• Υγρά πετρελαιοειδή κατάλοιπα 0.2 – 1 %
• Στερεά πετρελαιοειδή κατάλοιπα 0.01 – 0.1 %
• Για μηχανοκίνητα πλοία η ποσότητα των πετρελαιοειδών καταλοίπων (sludges) είναι της τάξης του 2 – 3 % της ημερήσιας κατανάλωσης καυσίμου, ανάλογα με τον τύπο του χρησιμοποιούμενου καυσίμου. Για παράδειγμα η χρήση μαζούτ συνεπάγεται μεγαλύτερη ποσότητα καταλοίπων από τη χρήση diesel. Άλλη προσέγγιση, ίσως ρεαλιστικότερη σε περιπτώσεις IFO και Diesel, αναφέρει το 1% της ημερήσιας κατανάλωσης καυσίμου για IFO, ενώ για Diesel ο συντελεστής αυτός είναι 0.5 %. Επιπρόσθετα η ημερήσια κατανάλωση καυσίμου μπορεί να εκτιμηθεί από την ισχύ των Κ.Μ. και Η.Μ. και συγκεκριμένα, η κατανάλωση καυσίμου εκτιμάται σε 130 gr/HP/hr.
• Πλοία άνω των 400 κοχ απορρίπτουν τα επεξεργασμένα από το διαχωριστήρα σεντινόνερα στη θάλασσα και παραδίδουν στις ευκολίες υποδοχής μόνο τα διαχωρισμένα πετρέλαια.
• Πλοία κάτω των 400 κοχ ή πλοία που δεν διαθέτουν τον απαραίτητο εξοπλισμό για απορρίψεις σε ειδικές περιοχές ή όταν ο εξοπλισμός αυτός δεν είναι σε καλή λειτουργική κατάσταση ή δεν μπορούν να απορρίψουν γιατί π.χ. είναι ακίνητα, παραδίδουν τα σεντινόνερα που κυμαίνονται από 1 έως 10 m³.

Μετά την συλλογή των ανωτέρω στοιχείων θα πρέπει να καθοριστεί η δυναμικότητα των ευκολιών υποδοχής. Θα πρέπει να τονιστεί ότι τυχόν τοπικά στοιχεία παρέχουν πάντα μια καλύτερη βάση για τον καθορισμό της ευκολίας υποδοχής από τις παραπάνω εκτιμήσεις.

• Επικίνδυνες και επιβλαβείς ουσίες – Annex II

Οι απαιτήσεις για υγρές επιβλαβείς ουσίες αναφέρονται στο Προσάρτημα ΙΙ της Δ.Σ. MARPOL 73/78 “Control of pollution by noxious liquid substances carried in bulk”. Οι ουσίες αυτές ανάλογα με την επικινδυνότητά τους διακρίνονται στις παρακάτω τέσσερις κατηγορίες :

• Κατηγορία X : Επικίνδυνες υγρές ουσίες οι οποίες, αν απορριφθούν στη θάλασσα κατά τη διάρκεια καθαρισμού δεξαμενών ή απόρριψης έρματος, εκτιμάται ότι θα αποτελέσουν μεγάλο κίνδυνο είτε για τους θαλάσσιους πόρους είτε για την ανθρώπινη υγεία, και επομένως δικαιολογούν την απαγόρευση της απόρριψης στο θαλάσσιο περιβάλλον.
• Κατηγορία Y : Επικίνδυνες υγρές ουσίες οι οποίες, αν απορριφθούν στη θάλασσα κατά τη διάρκεια καθαρισμού δεξαμενών ή απόρριψης έρματος, εκτιμάται ότι θα αποτελέσουν κίνδυνο είτε για τους θαλάσσιους πόρους είτε για την ανθρώπινη υγεία, ή θα προξενήσουν βλάβη σε περιουσίες ή άλλες νόμιμες χρήσεις της θάλασσας, και επομένως δικαιολογούν τον περιορισμό στην ποιότητα και ποσότητα της απόρριψης στο θαλάσσιο περιβάλλον.
• Κατηγορία Ζ : Επικίνδυνες υγρές ουσίες οι οποίες, αν απορριφθούν στη θάλασσα κατά τη διάρκεια καθαρισμού δεξαμενών ή απόρριψης έρματος, εκτιμάται ότι θα αποτελέσουν μικρό κίνδυνο είτε για τις θαλάσσιες πηγές είτε για την ανθρώπινη υγεία, και επομένως δικαιολογούν λιγότερο αυστηρούς περιορισμούς στην ποιότητα και ποσότητα της απόρριψης στο θαλάσσιο περιβάλλον.
• Άλλες Ουσίες : ουσίες οι οποίες έχουν αξιολογηθεί ότι δεν εμπίπτουν στις κατηγορίες X, Y ή Z επειδή δεν εκτιμάται ότι παρουσιάζουν κίνδυνο για τις θαλάσσιες πηγές, την ανθρώπινη υγεία, σε περιουσίες ή άλλες νόμιμες χρήσεις της θάλασσας, κατά την απόρριψή τους στη θάλασσα κατά τη διάρκεια διεργασιών καθαρισμού δεξαμενών ή απόρριψης έρματος. Η απόρριψη έρματος ή νερού υδροσυλλεκτών ή άλλων υπολειμμάτων ή μιγμάτων που περιέχουν αυτές τις ουσίες, δεν υπόκεινται στις απαιτήσεις του Παραρτήματος ΙΙ της MARPOL.

Ευκολίες υποδοχής για επιβλαβείς ουσίες απαιτούνται :

• Σε λιμένες και τερματικές εγκαταστάσεις όπου οι εν λόγω ουσίες φορτώνονται – εκφορτώνονται.
• Σε επισκευαστικές βάσεις όπου πραγματοποιούνται επισκευές χημικών δεξαμενόπλοιων.

Η συνήθης πρακτική και κυρίως για σχετικά μικρού μεγέθους λιμάνια, όπου οι εν λόγω ουσίες είτε δεν συναντώνται είτε συναντώνται σε περιορισμένες ποσότητες, είναι οι βιομηχανίες που δέχονται τα φορτία, να δέχονται και τα απόβλητα των πλοίων που τα μεταφέρουν.

• Επιβλαβείς ουσίες σε συσκευασμένη μορφή- ANNEX III

Το παράρτημα III της MARPOL ορίζει κανονισμούς για την πρόληψη της ρύπανσης από επιβλαβείς ουσίες σε συσκευασμένη μορφή και περιλαμβάνει γενικές απαιτήσεις για την έκδοση λεπτομερών προδιαγραφών για την συσκευασία, τη σήμανση, την επισήμανση, την τεκμηρίωση, την αποθήκευση, τον περιορισμό της ποσότητας, τις εξαιρέσεις και τις κοινοποιήσεις για την πρόληψη της ρύπανσης από επιβλαβείς ουσίες.

Στις απαιτήσεις το Παραρτήματος III για την πρόληψη της θαλάσσιας ρύπανσης από επικίνδυνες ουσίες σε συσκευασμένη μορφή, δεν περιλαμβάνεται απαίτηση για παροχή ευκολιών υποδοχής.

Όμως σε περίπτωση που η συσκευασία καταστραφεί και το περιεχόμενο αυτής διαρρεύσει απαιτούνται ευκολίες υποδοχής με βάση τα προβλεπόμενα στο Προσάρτημα V (Στερεά Απόβλητα).

• Λύματα πλοίων – ANNEX IV

Για τα Ελληνικά πλοία έχει τεθεί σε ισχύ το Π.Δ. 400/96 που θέτει κανονισμούς για την πρόληψη της θαλάσσιας ρύπανσης από τα λύματα των πλοίων.

Ως «λύματα» ή ‘black waters’ νοούνται τα απόβλητα που παράγονται στα πλοία και περιλαμβάνουν τις αποχετεύσεις από τουαλέτες, ουρητήρια, το ιατρείο του πλοίου, καθώς και τυχόν άλλα απόβλητα που αναμιγνύονται με τα ανωτέρω. Άλλα απόβλητα που παράγονται στα πλοία (π.χ από ντουζιέρες, μαγειρεία , πλυντήρια, νιπτήρες κ.α ) ονομάζονται «φαιόχρωα ύδατα» ή ‘gray waters’. Συνήθως υπάρχουν χωριστά δίκτυα σωληνώσεων για τα λύματα και τα φαιόχρωα ύδατα, ενώ μπορεί να χρησιμοποιούνται διαφορετικοί τρόποι για τη διαχείριση των αποβλήτων αυτών.

Σύμφωνα με το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο, αν και υπάρχουν περιορισμοί ως προς την απόρριψη λυμάτων (black water) στη θάλασσα, τέτοιοι περιορισμοί δεν υφίστανται για τα φαιόχρωα ύδατα (grey water). Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα τελευταία, τα οποία σημειώνεται ότι περιλαμβάνουν και τις αποχετεύσεις των μαγειρείων, απορρίπτονται στη θάλασσα και μάλιστα εντός λιμένα. Στο Προσάρτημα IV της Δ.Σ. MARPOL 73/78 προβλέπεται η παροχή επαρκών ευκολιών υποδοχής για τα λύματα των πλοίων.

Η ποσοτική εκτίμηση των λυμάτων πλοίων μπορεί να πραγματοποιηθεί με βάση τις παρακάτω πηγές:

• ΠΔ 400/96 (ΦΕΚ 268Α 6-12-96)

Η ημερήσια υδραυλική παροχή λυμάτων προκύπτει από τον τύπο Π = 0.7ΑΩF/4 όπου λαμβάνονται υπόψη :

• ο αριθμός των επιβαινόντων, Α
• οι ώρες πλεύσεις ανά ημέρα, Ω
• ο τύπος της τουαλέτας, F και τέλος,
• ο τύπος του δικτύου (κοινά ή χωριστά δίκτυα λυμάτων - φαιόχρωμων  υδάτων).
• HELCOM Recommendation 11/10 (14-02-1990)

Προτείνεται υδραυλική παροχή αποβλήτων ανά άτομο και ημέρα, ανάλογα με τον τύπο αποχέτευσης, ως εξής :

• ΙSΟ/DIS 15749-1/2001 “Ships and marine technology – Drainage systems on ships and marine structures – Part 1: Sanitary drainage systems design”

Στο ανωτέρω σχέδιο προτύπου για το σχεδιασμό των συστημάτων αποχέτευσης των πλοίων, οι ελάχιστες παροχές των αποβλήτων δίνονται στον παρακάτω πίνακα:

Οι ανωτέρω τιμές είναι αντίστοιχες με αυτές που προτείνονται από τη HELCOM.

• Απορρίμματα πλοίων - ANNEX V

Ως απορρίμματα από το Παράρτημα V της Δ.Σ. MARPOL 73/78 ορίζονται όλοι οι τύποι οικιακών και λειτουργικών αποβλήτων καθώς και τα υπολείμματα τροφίμων, εκτός των νωπών ιχθύων, που παράγονται κατά τη διάρκεια κανονικής λειτουργίας του πλοίου.

Παρακάτω παρατίθενται διάφοροι τύποι απορριμμάτων που παράγονται ή δύναται να παραχθούν στα πλοία. Τα απόβλητα αυτά δύναται να προέρχονται από όλους τους τύπους πλοίων και όλους τους τύπους δραστηριοτήτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι το παράρτημα V της Δ.Σ. MARPOL 73/78 εφαρμόζεται σε όλα τα πλοία ανεξάρτητα από το μέγεθός τους.

Τα στερεά απόβλητα ομαδοποιούνται σε κατηγορίες ως εξής:

Κατηγορία A - Πλαστικά

Ως πλαστικά ορίζονται τα στερεά υλικά, τα οποία περιέχουν ένα ουσιαστικό συστατικό ή περισσότερα πολυμερή υψηλής μοριακής μάζας και τα οποία σχηματίζονται κατά τη διάρκεια είτε κατά την παρασκευή του πολυμερούς, ή την κατασκευή σε ένα τελικό προϊόν με θέρμανση ή/και πίεση. Τα πλαστικά έχουν ιδιότητες υλικού που κυμαίνονται από σκληρό και εύθραυστο σε μαλακό και ελαστικό. «όλα τα πλαστικά» νοούνται όλα τα απορρίμματα που αποτελούνται από ή περιλαμβάνουν πλαστικά σε οποιαδήποτε μορφή, συμπεριλαμβανομένων των συνθετικών σχοινιών, των συνθετικών διχτυών, των πλαστικών σακκούλων, σκουπιδιών και της τέφρα του αποτεφρωτή από τα πλαστικά προϊόντα. Τα εν λόγω απόβλητα θα πρέπει εφόσον είναι διαχωρισμένα, να μη περιέχουν προσμίξεις και να οδηγούνται σε κατάλληλες μονάδες ανακύκλωσης για την επεξεργασία τους. Εφόσον αυτό δεν είναι εφικτό θα πρέπει να οδηγούνται σε κατάλληλα αδειδοτημένες μονάδες τελικές διάθεσης.

Κατηγορία B - Κατάλοιπα τροφίμων

Ως κατάλοιπα τροφίμων ορίζονται τα αλλοιωμένα ή μη αλλοιωμένες ουσίες τροφίμων, επίσης τα φρούτα, τα λαχανικά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα πουλερικά, τα προϊόντα με βάση το κρέας (ζωικά υποπροϊόντα) και τα υπολείμματα τροφών που παράγονται στο πλοίο.

Τα υπολείμματα τροφίμων από διεθνείς μεταφορές χαρακτηρίζονται ως ζωικά υποπροϊόντα κατηγορίας 1 και θα πρέπει να διαχειρίζονται έως τέτοια. Θα πρέπει να παραλαμβάνονται διαχωρισμένα από τα υπόλοιπα απόβλητα και να οδηγούνται σε κατάλληλες αδειοδοτημένες μονάδες για την επεξεργασία τους.

Κατηγορία  C - Οικιακά απόβλητα

Ως οικιακά απορρίμματα νοούνται όλα τα μη επικίνδυνα απορρίμματα που δεν καλύπτονται στα άλλα προσαρτήματα της MARPOL 73/78 και δημιουργούνται στους χώρους ενδιαίτησης (Accommodation) και διαμονής των πλοίων.

Στα οικιακά απορρίμματα δεν περιλαμβάνονται εκείνα που αναφέρονται σε άλλες κατηγορίες (π.χ. κατάλοιπα τροφίμων, πλαστικά). Οδηγούνται για τελική διάθεση σε κατάλληλα αδειοδοτημένες μονάδες. 

Κατηγορία  D - Βρώσιμα έλαια

Ως βρώσιμα έλαια ορίζονται τα έλαια και τα ζωικά λίπη που χρησιμοποιούνται ή πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή ή το μαγείρεμα των τροφίμων, αλλά δεν περιλαμβάνονται τα ίδια τα τρόφιμα που παρασκευάζονται, χρησιμοποιώντας αυτά τα έλαια.  Τα απόβλητα αυτά οδηγούνται σε κατάλληλες αδειδοτημένες μονάδες για την περαιτέρω επεξεργασία τους.

Κατηγορία  E - Τέφρα και κατάλοιπα καύσης αποτέφρωσης

Ως στάχτη αποτεφρωτήρα νοείται η στάχτη και το κλίνκερ που προκύπτουν από τους αποτεφρωτήρες που χρησιμοποιούνται από τα πλοία, για την καύση των απορριμμάτων. Θα πρέπει να προηγείται ανάλυση αυτής και ανάλογα με την επικινδυνότητά της να οδηγείται σε κατάλληλα αδειοδοτημένες μονάδες.

Κατηγορία F - Λειτουργικά απόβλητα

Ως λειτουργικά απόβλητα θεωρούνται όλα τα στερεά απόβλητα (συμπεριλαμβανομένων των λασπών) που δεν καλύπτονται από άλλα παραρτήματα της Δ.Σ. MARPOL 73/78 που συλλέγονται επί του σκάφους κατά τη διάρκεια της κανονικής συντήρησης ή της λειτουργίας του πλοίου, ή που προκύπτουν από τον χειρισμό, την συσκευασία και την στοιβασία του φορτίου όπως σκουριές, υλικά συντήρησης, στουπιά, χρώματα, υλικά συσκευασίας κλπ.

Λειτουργικά απόβλητα θεωρούνται επίσης τα καθαριστικά και τα πρόσθετά τους, που χρησιμοποιούνται για τον καθαρισμό των υπολειμμάτων φορτίου και τα εξωτερικά νερά πλύσης. Θα πρέπει να προηγείται ανάλυση αυτών των αποβλήτων και ανάλογα με την επικινδυνότητά τους να οδηγούνται σε κατάλληλες μονάδες για την επεξεργασία τους. Αν τα εν λόγω απόβλητα χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνα θα πρέπει να οδηγούνται προς διαχείριση σε κατάλληλα αδειοδοτημένες μονάδες για την επεξεργασία τους και την τελική διάθεση.

Κατηγορία G - Πτώματα Ζώων- Ζωικά Υποπροϊόντα

Ως πτώματα ζώων και ζωικά υποπροϊόντα, νοούνται τα σώματα των ζώων, τα οποία μεταφέρονται επί του σκάφους ως φορτίο και πεθαίνουν ή θανατώνονται κατά τη διάρκεια του ταξιδιού και όλα τα απόβλητα, τα οποία σύμφωνα με το Π.Δ. 211/2006 χαρακτηρίζονται ως ζωικά υποπροϊόντα κατηγορίας 1,2 & 3. Τα εν λόγω απόβλητα θα πρέπει να οδηγούνται σε ειδικά αδειοδοτημένες μονάδες για την αποτέφρωση και αδρανοποίηση τους.

Κατηγορία H - Αλιευτικός Εξοπλισμός

Ως αλιευτικό εξοπλισμός  νοείται κάθε φυσική συσκευή ή μέρος αυτής ή συνδυασμός των στοιχείων που μπορεί να τοποθετηθεί πάνω ή μέσα στο νερό ή στην επιφάνεια της θάλασσας, με επιδιωκόμενο σκοπό την καταγραφή, τον έλεγχο ή για επακόλουθη σύλληψη ή τη συγκομιδή οργανισμών που ζουν στο θαλάσσιο περιβάλλον και σε περιβάλλον γλυκού νερού. Τα εν λόγω απόβλητα θα πρέπει, εφόσον υπάρχει η δυνατότητα, να οδηγούνται σε κατάλληλες αδειοδοτημένες μονάδες για την επεξεργασία τους. Εφόσον αυτό δεν είναι εφικτό θα πρέπει να οδηγούνται σε μονάδες τελικής διάθεσης.

Κατηγορία  I - Ηλεκτρικά – ηλεκτρονικά απόβλητα

Σε αυτήν την κατηγορία εντάσσεται ο ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός που χρησιμοποιείται στην κανονική λειτουργία του πλοίου ή στους χώρους ενδιαίτησης και έχει αχρηστευθεί. Περιλαμβάνονται όλα τα συστατικά, υποσυστήματα και αναλώσιμα, τα οποία είναι μέρη του εξοπλισμού και τα οποία περιέχουν, δυνητικά επικίνδυνα υλικά για την ανθρώπινη υγεία ή/και το περιβάλλον.

Κατηγορία  J - Κατάλοιπα φορτίου μη επιβλαβή (μη επικίνδυνα για το θαλάσσιο περιβάλλον- non- marine environment harmful HME)

Ως κατάλοιπα φορτίου μη επιβλαβή ορίζονται τα υπολείμματα οποιουδήποτε φορτίου, τα οποία δεν καλύπτονται από άλλα παραρτήματα της Δ.Σ. MARPOL 73/78 και τα οποία παραμένουν στο κατάστρωμα ή στα κύτη των πλοίων και τα οποία προκύπτουν κατά την διάρκεια της φόρτωσης ή της εκφόρτωσης, ή από την περίσσεια ή την διαρροή φορτίου, καθώς και τα υπολείμματα που παρασύρονται από το νερό πλύσης. Στα κατάλοιπα φορτίου δεν περιλαμβάνεται η σκόνη φορτίου που απομένει στο κατάστρωμα μετά το σκούπισμα ή η σκόνη στις εξωτερικές επιφάνειες του πλοίου.

Κατηγορία K - Κατάλοιπα φορτίου επιβλαβή (επικίνδυνα για το θαλάσσιο περιβάλλον- marine environment harmful HME)

Ως κατάλοιπα φορτίου επιβλαβή ορίζονται τα υπολείμματα οποιουδήποτε φορτίου, τα οποία δεν καλύπτονται από άλλα παραρτήματα της Δ.Σ. MARPOL 73/78 και τα οποία παραμένουν στο κατάστρωμα ή στα κύτη των πλοίων και τα οποία προκύπτουν κατά την διάρκεια της φόρτωσης ή της εκφόρτωσης, ή από την περίσσεια ή την διαρροή φορτίου, καθώς και τα υπολείμματα που παρασύρονται από το νερό πλύσης. Στα κατάλοιπα φορτίου δεν περιλαμβάνεται η σκόνη φορτίου που απομένει στο κατάστρωμα μετά το σκούπισμα ή η σκόνη στις εξωτερικές επιφάνειες του πλοίου.

• Ουσίες που καταστρέφουν το όζον κ.α. (ANNEX VI)

Όπως ήδη αναφέρθηκε, πρόσφατα θεσμοθετήθηκε το Προσάρτημα VI της Δ.Σ. MARPOL 73/78 για την πρόληψη της αέριας ρύπανσης από τα πλοία.

Σύμφωνα με τον Κανονισμό 17 του Προσαρτήματος αυτού θα απαιτηθούν ευκολίες υποδοχής για τα παρακάτω απόβλητα πλοίων:

• Ουσίες που καταστρέφουν το όζον (ozon depleting substances) όπως π.χ. τα CFC’s και HALON, καθώς και εξοπλισμό που περιέχει τέτοιες ουσίες.
• Υπολείμματα από συστήματα καθαρισμού καυσαερίων πλοίων.

• Ευρωπαϊκός Κατάλογος Αποβλήτων

Ο Ευρωπαϊκός Κατάλογος Αποβλήτων (ΕΚΑ) αποτελείται από κεφάλαια και το κάθε κεφάλαιο περιλαμβάνει κατηγορίες αποβλήτων που σχετίζονται μεταξύ τους. Στον ΕΚΑ η κάθε κατηγορία αποβλήτου χαρακτηρίζεται από ένα μοναδικό εξαψήφιο κωδικό. Οι κατηγορίες αποβλήτων με αστερίσκο (*) χαρακτηρίζουν επικίνδυνες ουσίες βάσει των αντίστοιχων οδηγιών της Κοινοτικού και Ελληνικού νομικού πλαισίου.

Στον ακόλουθο πίνακα γίνεται συσχέτιση των αποβλήτων των πλοίων, όπως κατατάσσονται από το ΔΣ MARPOL 73/78 με τους κωδικούς ΕΚΑ. Επισημαίνεται ότι τα κατωτέρω είδη αποβλήτων που παραλαμβάνονται ή δύναται να παραληφθούν είναι ενδεικτικά και όχι περιοριστικά.